W ćwiczeniach udział wzieli : Druh Nawój Marcin ,Druh Zych Kacper ,Druh Dolina Ryszard ,Druh Kustosz Damian , Druh Niedziela Marcin, Druh Frużyński Marek , Druh Ostrzygieł Mateusz Druk Bil Daniel. RATOWNICTWO DROGOWEW . KRAJOWYM SYSTEMIE RATOWNICZO-GAŚNICZYM.
Ratownictwo drogowe wykonywane przez jednostki krajowego systemu ratowniczo – gaśniczego obejmuje ratownictwo techniczne polegające przede wszystkim na dotarciu i wykonaniu dostępu do poszkodowanych osób uwięzionych w pojeździe oraz ratownictwo medyczne, które wykonują ratownicy gdy dotarcie do poszkodowanych przez jednostki opieki medycznej nie jest możliwe. W celu ograniczenia liczby ofiar zakłada się, że do 80% populacji pomoc straży pożarnej dotrze w ciągu 15 minut.
WSTĘP :Ze wszystkich gałęzi transportu najbardziej niebezpiecznym i kosztownym społecznie, a jednocześnie najszerzej używanym w przewozach pasażerskich jest transport drogowy (wypadki drogowe stanowią ok.95% wszystkich wypadków w transporcie). Zgodnie zdanymi Policji, pomimo zaobserwowanej w Polsce w ciągu ostatnich dziesięciu latach malejącej tendencji występowania wypadków drogowych, nadal są to groźne w skutkach zderzenia. Według statystyk Unii Europejskiej w Polsce występuje obecnie najwyższy wskaźnik osób zabitych na 100 wypadków i w 2014 roku wyniósł 9,4 [1]. Dlatego też bezpieczeństwo na drogach jest jednym z priorytetów Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku, która zakłada zmniejszenie liczby zabitych o połowę do 2020 roku oraz ich dalszej redukcji o 50% do 2030 r. w stosunku do roku 2020 – zgodnie z wytycznymi IV Europejskiego Programu Działań na rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (BRD), ogłoszonego przez Komisję Europejską. Kierunki interwencji Strategii w zakresie transportu drogowego koncentrują się na: bezpiecznych zachowaniach uczestników ruchu, bezpiecznej infrastrukturze drogowej; bezpiecznych pojazdach, a także na efektywnym systemie ratownictwa i pomocy medycznej [2]. Kolejnym dokumentem poświęconym problematyce bezpieczeństwie na drogach jest Narodowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013-2020 oparty na pięciu filarach: bezpieczne zachowania uczestników ruchu, bezpieczna infrastruktura drogowa,bezpieczna prędkość, bezpieczne pojazdy oraz system ratownictwa i pomocy medycznej [3]. Efektem przedstawionej w Programie diagnozy jest przyjęcie dwóch priorytetów dotyczących szeroko
rozumianego ratownictwa i opieki powypadkowej:– Priorytet 1 – Integracja i rozwój krajowego systemu ratownictwa,– Priorytet 2 – Usprawnienie systemu pomocy ofiarom wypadków drogowych.
1. KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO-GASNICZY(KSRG)
Obecnie w Polsce funkcjonują trzy systemy ratownicze: systempowiadamiania ratunkowego, system Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz krajowy system ratowniczo-gaśniczy. Systemy te, pomimo że nie zintegrowane formalnie, realizując swoje ustawowe zadania, współpracują na różnych poziomach.Istotną rolę do spełnienia w obszarze ratownictwa drogowego ma Państwowa Straż Pożarna oraz wytypowane ochotnicze straże pożarne jako zasadnicze siły krajowego systemu ratowniczo gaśniczego (KSRG). System ten ma na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, ratownictwo chemiczne, ratownictwo ekologiczne, ratownictwo medyczne, a takżewspółpracę z jednostkami systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz systemem powiadamiania ratunkowego.
Ratownictwo drogowe prowadzone przez Państwową Straż.Pożarną oraz inne podmioty KSRG mieści się w obszarze ratownictwa technicznego i ratownictwa medycznego. Ratownictwo techniczne obejmuje działania ratownicze niezbędne do poszukiwania i dotarcia do zagrożonych lub poszkodowanych osób oraz zwierząt, a także zmniejszenia lub likwidacji zagrożenia dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska. Natomiast ratownictwo medyczne polega na realizacji działań ratowniczych z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy. Tab.1 Liczba pożarów i miejscowych zagrożeń podczas zdarzeń ze środkami transportu drogowego, w których brały udział podmioty KSRG,
w 2014 r. Opracowano na podstawie danych statystycznych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej (KGPSP) [źródło: www.kgpsp.gov.pl, luty 2015].
* Miejscowe zagrożenia oznaczają zdarzenia nie związane z gaszeniem pożarów. Liczba wszystkich zdarzeń Zdarzenia wg rodzaju środka transportu drogowego Razem Motocykle Autobusy Samochody ciężarowe Samochody osobowe .Pożar 145238 8106 119 182 1009 6796 .Miejscowe zagrożenia* 249472 48905 1997 611 4923 41374
Ogółem 394710 57011 2116 793 5932 48170 I Bezpieczeństwo i ekologia 6/2016 AUTOBUSY 303
2. STATYSTYKA DZIAŁAŃ PODCZAS RATOWNICTWA DROGOWEGO Pomimo ambitnych strategii i programów bezpieczeństwa w 2014 r. na 34 970 wypadków liczba ofiar śmiertelnych wyniosła 3202 osób, a 42 545 osób zostało rannych. Ponadto zgłoszono 348 028 kolizji drogowych [1]. Stąd olbrzymia rola do spełnienia dlasłużb ratowniczych, gdy następuje wypadek lub kolizja drogowa. Odnosząc dane Policji do danych Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej z 2014 r. [4] można stwierdzić, że podmioty .KSRG uczestniczyły w działaniach ratowniczych podczas 57 011 zdarzeń ze środkami transportu drogowego, co znacznie przekracza liczbę wypadków drogowych.
Biorąc pod uwagę rodzaj środków transportu, największy udział w wypadkach drogowych, w których interweniowała straż pożarna mają wypadki samochodów osobowych i wyniósł on 84,5%. Natomiast udział wypadków samochodów ciężarowych wynosi 10,4%,autobusów – 3,7% i motocykli – 1.4%. Działania podmiotów KSRG podczas zdarzeń ze środkami transportu drogowego polegają między innymi na [5]:
a) rozpoznaniu i identyfikacji zagrożenia,
b) zabezpieczeniu strefy działań ratowniczych,
c) dotarciu i wykonaniu dostępu do zagrożonych lub poszkodowanych osób,
d) przygotowaniu dróg ewakuacji zagrożonych lub poszkodowanych osób oraz ratowników, dotarcie i wykonanie dostępu do zagrożonych lub poszkodowanych osób, wraz z udzieleniem im kwalifikowanej pierwszej pomocy lub ich ewakuację poza strefę zagrożenia,
e) zapewnieniu bezpieczeństwa zagrożonym lub poszkodowanym osobom oraz ratownikom,
f) wykonywaniu przejść, dojść i dojazdów do zagrożonych lub
poszkodowanych osób wraz z usuwaniem przeszkód ograniczających dostęp do nich i utrudniających wykonanie medycznych działań ratowniczych lub ich przemieszczanie,
g) ocenie rozmiarów powstałego zagrożenia i prognozowanie jego rozwoju,
h) oświetleniu miejsca zdarzenia i jego zabezpieczenie przed
osobami postronnymi oraz wykonanie innych czynności z zakresu zabezpieczenia logistycznego,
i) stabilizowaniu, cięciu, rozpieraniu, podnoszeniu lub przenoszeniu konstrukcji, instalacji i urządzeń, a także części obiektów
oraz przeszkód naturalnych i sztucznych w celu zlikwidowania
lub ograniczenia zagrożenia dla osób, zwierząt, środowiska, infrastruktury i innego mienia.
Działania ratownictwa medycznego polegają na udzielaniu
kwalifikowanej pierwszej pomocy, w rozumieniu ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym (PRM) [6], i obejmują[5]:
a) rozpoznanie u osób poszkodowanych stanu nagłego zagrożenia
zdrowotnego oraz prowadzenie segregacji pierwotnej i wtórnej,
b) zastosowanie technik i sprzętu niezbędnego do ratowania życia
i zdrowia w zależności od rodzaju, skali i miejsca zdarzenia oraz
liczby osób poszkodowanych,
c) zapewnienie ciągłości realizowanego przez podmioty KSRG
procesu ratowania osób znajdujących się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego na miejscu zdarzenia.
Zgodnie z ustawą o PRM strażacy realizując kwalifikowaną
pierwszą pomocy stają się ratownikami systemu Państwowego
Ratownictwa Medycznego.
Zakres czynności wykonywanych przez strażaka-ratownika w
ramach kwalifikowanej pierwszej pomocy, w rozumieniu ustawy o
Państwowym Ratownictwie Medycznym, obejmuje [7]:
a) resuscytację krążeniowo-oddechową bezprzyrządową i przyrządową z podaniem tlenu oraz zastosowaniem defibrylatora
zautomatyzowanego,
b) tamowania krwotoków zewnętrznych i opatrywanie ran,
c) unieruchomienia złamań i podejrzeń złamań kości oraz zwichnięć,
d) ochronę przed wychłodzeniem lub przegrzaniem,
e) prowadzenia wstępnego postępowania przeciwwstrząsowego
poprzez właściwe ułożenie osób w stanie nagłego zagrożenia
zdrowotnego, ochronę termiczną osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego,
f) stosowanie tlenoterapii biernej,
g) ewakuację z miejsca zdarzenia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego,
h) wsparcie psychiczne osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego,
i) prowadzenie wstępnej segregacji medycznej.
Udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy przez ratowników
podmiotów KSRG działających na miejscu zdarzenia występuje w
następujących przypadkach [5]:
a) braku specjalistycznego zespołu ratownictwa medycznego,
b) niemożności wykorzystania personelu jednostek ochrony zdrowia na miejscu zdarzenia, gdy dostęp do poszkodowanych
znajdujących się w strefie zagrożenia będzie możliwy tylko dla
ratowników podmiotów KSRG przy wykorzystaniu sprzętu ratowniczego,
c) gdy zdarzenie ma cechy zdarzenia masowego, czyli w sytuacji,
kiedy zapotrzebowanie na medyczne działania ratownicze przekracza możliwości obecnych na miejscu zdarzenia jednostek
systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego.
Zadania, o których mowa powyżej realizowane są, w zależności od rodzaju obrażeń i zagrożenia poszkodowanych, wg procedur
ratowniczych określonych w Zasadach KGPSP dot. organizacji
ratownictwa medycznego w krajowym systemie ratowniczogaśniczym [5], z zastosowaniem sprzętu będącego na wyposażeniu
poszczególnych podmiotów. O podejmowanych działaniach ratowniczych podczas ratownictwa drogowego decyduje rodzaj i wielkość
wypadku, stopień uszkodzenia pojazdów, liczba poszkodowanych
oraz ich stan zagrożenia zdrowotnego.
Ogólne informacje o skutkach wypadków, ewentualnych działaniach ratowniczych, konieczność zastosowania odpowiednich
procedur i sprzętu ratowniczego dostarcza tabela nr 2. W przedstawionym zestawieniu na pierwsze miejsce wysuwają się zdarzenia,
które kwalifikuje się do kategorii „zderzenia się pojazdów w ruchu”.
W 2014 roku wypadków takich było 17 960, co stanowiło 51.4%
ogółu zdarzeń.
Tab. 2. Liczba wypadków i ich skutków w zależności od rodzaju
zdarzenia w 2014 r. Źródło: Wypadki drogowe w Polsce w 2014 r.,
Komenda Główna Policji [1].
Rodzaj zdarzenia Wypadki Zabici Ranni
Zderzenie
się pojazdów
w ruchu
Boczne 10 511 535 13 430
Czołowe 3221 537 5191
Tylne 4218 206 5540
Najechanie
na pieszego 8940 1104 8339
na drzewo 1818 421 2265
na słup, znak 586 56 749
na unieruchomiony pojazd 365 32 469
na barierę ochroną 353 41 469
na zwierzę 193 8 246
Wywrócenie się pojazdu 2660 176 3290
Wypadek z pasażerem 633 7 824
Inne rodzaje 1410 79 1678
Ogółem 34970 3202 42545
I Bezpieczeństwo i ekologia
304 AUTOBUSY 6/2016
Tab. 3 Miejscowe zagrożenia w transporcie drogowym w latach
2005-2014. Opracowano na podstawie danych statystycznych
KGPSP [źródło: www.kgpsp.gov.pl, luty 2015].
* Miejscowe zagrożenia oznaczają zdarzenia nie związane z gaszeniem pożarów.
Rok Miejscowe zagrożenia* w transporcie drogowym
2005 43922
2006 48159
2007 54661
2008 55875
2009 57315
2010 58935
2011 54054
2012 47374
2013 47521
2014 48905
Analizując dane PSP (tabela 3) dotyczące liczby miejscowych
zagrożeń w transporcie drogowym w ciągu ostatnich dziesięciu lat
można stwierdzić, że do roku 2010 następował wzrost liczby tych
zdarzeń, dopiero w kolejnych latach nastąpiła nieregularna tendencja spadkowa.
Działania jednostek PSP w 2014 r. podczas likwidacji miejscowych zagrożeń w transporcie drogowym najczęściej polegały na:
a) zabezpieczaniu miejsca zdarzenia – 49 270 przypadków,
b) zbieraniu, neutralizowaniu i usuwaniu substancji chemicznych –
35 219 przypadków,
c) rozcinaniu, podnoszeniu i przemieszczaniu pojazdów – 14 467
przypadków.
Równocześnie jednostki ochrony przeciwpożarowej wykonywały szereg czynności mających na celu ratowanie ludzi i opiekę nad
rannymi. Do najczęściej powtarzających się należą: umożliwienie
dostępu do poszkodowanych, ewakuacja ludzi, transport poszkodowanych w strefie zagrożenia – 4083 przypadków, tamowanie
krwotoków zewnętrznych i opatrywanie ran – 1850 przypadków,
tlenoterapia 100% tlenem lub sztuczne oddychanie – 2201 przypadków, prowadzenie wstępnego postępowania przeciwwstrząsowego – 499 przypadków, wykonywanie zewnętrznego masażu
serca – 301, unieruchamianie złamań – 3269 przypadków, zabezpieczanie przed utratą ciepła – 2258 przypadków, przywracanie lub
utrzymywanie drożności dróg oddechowych – 440 przypadków,
wsparcie psychiczne osób poszkodowanych lub zagrożonych –
7233 przypadków.
Powyższe zadania jednostek PSP są realizowane z użyciem
sprzętu:
a) lekkich samochodów ratownictwa drogowego- w ok. 900 przypadkach,
b) średnich i ciężkich samochodów ratownictwa technicznego oraz
żurawi samojezdnych i ciężkich samochodów ratownictwa drogowego typu „Mega City” – ogółem w ok. 24 000 przypadkach,
c) samochodów ratownictwa chemiczno-ekologicznego różnych
klas w ok. 500 przypadkach.
d) urządzeń pneumatycznych (butle powietrzne, poduszki, korki,
bandaże itp.),
e) sprzętu ratownictwa chemiczno-ekologicznego,
f) sprzętu służącego do oznakowanie miejsca zdarzenia: taśmy,
pachołki oraz sprzęt oświetleniowy.
Poniższe zestawienie przedstawia sprzęt ratowniczy najczęściej używany przez straże pożarne podczas, działań ratownictwa
drogowego w 2014 r.
a) narzędzia hydrauliczne użyto w 3171 przypadkach,
b) mechaniczne pilarki do cięcia drewna – 597,
c) mechaniczne piły do cięcia betonu i stali – 357,
d) agregaty prądotwórcze – 3727,
e) sprzęt oświetleniowy – 9520,
f) zestawy opatrunkowe – 2298,
g) sprzęt do tlenoterapii 100% tlenem – 2178,
h) Nosze, sprzęt unieruchamiający – 4442.
Podczas katastrof komunikacyjnych w wielu przypadkach występuje zagrożenie dla życia ludzkiego, spowodowane uwięzieniem
poszkodowanych w uszkodzonych wrakach pojazdów. Szybkie i
bezpieczne dotarcie ratowników do uwięzionych w znacznym stopniu zwiększa im szansę przeżycia. Aby móc prowadzić takie działania jednostki KSRG wyposażone są w różnorodny hydrauliczny
sprzęt ratowniczy. Sprzęt ten znajduje się na wyposażeniu różnych
samochodów gaśniczych, specjalnych, a przede wszystkim na
specjalnych samochodach ratownictwa drogowego. W zależności
od firm, budujących oraz wyposażających pojazdy gaśnicze i specjalne, znajduje się różne ukompletowanie hydraulicznego sprzętu
ratowniczego. Na pojazdach pożarniczych znajdują się nie tylko
zestawy podstawowe, ale również w pełni rozbudowane komplety.
3. PRIORYTETY KSRG WPŁYWAJĄCE
NA ZMNIEJSZENIE NEGATYWNYCH
SKUTKÓW WYPADKÓW DROGOWYCH
Zgodnie z Programem Ratownictwa i Ochrony Ludności na lata
2014 – 2020 [8] przyjęto założenia zmierzają do osiągnięcia kryterium dotarcia do 80% populacji ludności w czasie do 15 minut przez
jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do KSRG. Spełnienie
tego kryterium jest możliwe przez jednostki ratowniczo – gaśnicze
PSP oraz co najmniej 2 jednostkach ochrony przeciwpożarowej
włączone KSRG w każdej gminie, zazwyczaj są to ochotnicze straże pożarne (OSP).
Ponadto jednostki te muszą spełniać wysokie standardy operacyjno – techniczne poprzez:
1. Zapewnienie wymaganych normatywów dla jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP i OSP włączonych do KSRG w zakresie:
a) wyposażenia w samochody i sprzęt ratowniczy,
b) wyposażenia w sprzęt ratownictwa medycznego,
c) osiągnięcie wymaganego poziomu gotowości operacyjnej
do podejmowania działań ratownictwa medycznego z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy, w szczególności
odpowiednie liczby ratowników, instruktorów ratownictwa
medycznego.
2. Doskonalenie procedur kwalifikowanej pierwszej pomocy obowiązujących w KSRG.
3. Doskonalenie technik ratowniczych i ich dostosowywanie do
zmieniających się rozwiązań konstrukcyjnych pojazdów.
4. Doskonalenie planów ratowniczych i procedur dysponowania sił
i środków. Doskonalenie współdziałania z systemem powiadamiania ratunkowego w celu skrócenia czasu dysponowania.
5. Ćwiczenia doskonalące i zgrywające podmiotów ratowniczych
(Państwowego Ratownictwa Medycznego i Lotniczego Pogotowia Ratunkowego).
6. Utrzymanie w każdym województwie specjalistycznych grup
Ratownictwa Technicznego i grup Ratownictwa ChemicznoEkologicznych na wypadek zdarzeń masowych.
BIBLIOGRAFIA
1. Wypadki drogowe w Polsce w 2014 roku, Komenda Główna
Policji, Biuro Prewencji i Ruchu Drogowego, Wydział Ruchu
Drogowego, Warszawa 2015 r.;
2. Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do
2030 roku), Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki
Morskiej, Warszawa, dnia 22 stycznia 20

Szkolenie w ramach projektu „Bezpiecznie z druhami na Pomorzu Zachodnim – cykl spotkań z zakresu bezpieczeństwa pożarowego w powiecie pyrzyckim” realizowanego w ramach Programu Społecznik 2019-2021.